Nieuwkamp

De kinderwagenfabriek G.J. Nieuwkamp in Nijmegen heeft bestaan vanaf ongeveer 1914 tot rond 1960. Het bedrijf maakte kinderwagens, vouwwagens en poppenwagens die voornamelijk bestemd waren voor de lokale markt van Nijmegen en omstreken en had een jaarproductie van enkele honderden wagens. Ze voerden ook reparaties uit.

Oprichter was G.J. Nieuwkamp, die samen met enkele andere firmanten rond 1914 in Nijmegen een smederij begon. Vanaf 1918 wordt het bedrijf aangeduid als ‘kinderwagenfabriek’. Het was gevestigd aan de Houtstraat 58, een straat in de binnenstad. In later jaren wordt het bedrijf ook wel aangeduid als kinderwagenfabriek ‘De Volharding’.

Het gezin Nieuwkamp had tien kinderen, vijf jongens en vijf meisjes. De gezinsleden werkten allen mee in het bedrijf, de jongens vooral bezig met het ijzerwerk en de assemblage, de meisjes met de bekleding, het stikken van de kappen, het maken van lakentjes en dergelijke. Het bedrijf had ook enkele werknemers.

Nieuwkamp verkocht rechtstreeks vanaf de fabriek, maar ook via winkeliers. Klanten konden kopen op afbetaling, waarvoor afspraken bestonden met een credietbureau dat een en ander regelde. Binnen veertig kilometer werd gratis thuisbezorgd. Het bedrijf adverteerde zeer regelmatig in de plaatselijke pers.

In 1925 werd het bedrijfspand verbouwd tot een winkel waar de collectie getoond kon worden en werkplaatsen gesplitst naar de verschillende afdelingen zoals bankwerkerij, bakkenproductie, schilder- en bekleedafdeling.

Na de dood van de stichter kort na de tweede wereldoorlog werd het bedrijf voortgezet door zijn oudste zoon, G.J.W.A.M. Nieuwkamp. Bij zijn huwelijk in 1942 met J.T.J. Bakkers werd zijn beroep echter al vermeld als ‘kinderwagenfabrikant’. Hij was toen 34 jaar.

Het bedrijfspand in de Houtstraat werd bij het bombardement van Nijmegen op 22 februari 1944 met de rest van de binnenstad verwoest. Na de oorlog, is het bedrijf voortgezet in de Jan van Goyenstraat, waar men de panden 3, 42 en 44 in gebruik had. In nummer 3 woonde ook Nieuwkamp zelf.

In de late jaren 1940 en vroege jaren 1950 is Nieuwkamp de productie meer gaan richten op smeedijzeren voorwerpen en stalen meubelen. De omschakeling is ook te zien in de aanduidingen van het bedrijf in de Nijmeegse adresboeken. Het woord ‘stalenmeubelen’ komt voor naast ‘kinderwagens’, het woord ‘smederij’ duikt op, evenals het woord ‘staalindustrie’. Men mag aannemen dat deze omschakeling te maken had met de rond 1950 scherp teruglopende vraag naar kinderwagens. In de jaren tussen 1946 en 1949 was die uitzonderlijk groot geweest vanwege het grote aantal huwelijken dat kort na de oorlog gesloten werd. Voor de vele babies waren bovendien nauwelijks tweedehands kinderwagens beschikbaar omdat veel oudere wagens de oorlogsjaren niet hadden overleefd. Ze waren, met name tijdens de hongerwinter van 1945, gebruikt om aardappelen en andere levensmiddelen mee te vervoeren over lange afstanden en hadden daar ernstig onder geleden. Voor de kinderen van een paar jaar later waren door de hausse kort daarvoor geen nieuwe kinderwagens meer nodig en daalde de vraag.

Het bedrijf werd in 1968 nog vermeld maar is gestopt na het overlijden van G.J. Nieuwkamp, die geen kinderen naliet.

Bronnen: informatie van Lucia van Kempen (kleindochter van stichter) op website Oudekinderwagens.nl (geraadpleegd 9-7-2012); Centraal Bureau voor Genealogie; dagblad De Gelderlander (via Digitale Leeszaal Regionaal Archief Nijmegen); website Noviomagus.nl (geraadpleegd 8-2012); adresboeken van Nijmegen 1910-1980 in Regionaal Archief (geraadpleegd 23-4-2013)

Tekst: L.A. ten Horn 30-7-2013